Oyuncu Tipleri ve Oyun Dinamiklerinin Oyuncu Tiplerine Etkisi
Oyunlaştırma, insan odaklı bir yöntemdir. Kullanıcı deneyimini merkeze alır. İnsan davranışlarına etki etme amacıyla tasarlanan kurgularda hedef kitlenin ilgileri, yetenekleri, nasıl bir oyuncu tipine sahip oldukları da kurgunun tasarlanmasında büyük önem taşımaktadır.
Hedef kitle üzerinde oyuncu tiplerini sınıflandırırken yararlandığımız bazı modeller bulunmaktadır. Bunlardan en önde gelenleri Nick Yee’nin Oyuncu Modeli(1) ve Richard Bartle’ın Oyuncu Modelidir(2).
Bu yazıda oyuncu tipinin yaratacağı etkiyi Bartle’ın modeli üzerinden anlatacağım.
Bartle, Essex Üniversitesi’nde geliştirdiği “Multi-User Dungeon (MUD)” isimli oyunu oynayan oyuncuların davranışları üzerinden oyuncu sınıflandırmasını geliştirmiştir. Buna göre oyuncular dört ana karaktere dağılmaktadır ve her karakterin oyun içinde yer alması için farklı sebepleri bulunmaktadır.
Bu karakterler Katiller (Killers), Başaranlar (Achievers), Sosyalleşenler (Socializers) ve Kaşiflerdir (Explorers).
Oyuncu tiplerinin oyun içindeki odakları ve ana faaliyetleri aşağıdaki gibi farklılaşmaktadır.
Başaranlar:
– Oyundaki Odakları: Statü elde etmek, hedeflere ulaşmak
– Oyundaki Faaliyetleri: Kazanmak, mücadele etmek, kıyaslama yapmak
Kaşifler:
– Oyundaki Odakları: Keşfetmek, bilinmeyenin üzerine gitmek
– Oyundaki Faaliyetleri: İncelemek, üretmek, keşfetmek
Sosyalleşenler:
– Oyundaki Odakları: Sosyalleşmek, çevre genişletmek
– Oyundaki Faaliyetleri: Paylaşmak, yorum yapmak, yardım etmek
Katiller:
– Oyundaki Odakları: Kazanmak, yüksek sıralarda bulunmak, yarışmak
– Oyundaki Faaliyetleri: Hile yapmak, trollemek, zarar vermek
Temel oyun dinamiklerinin oyuncu tiplerine etkilerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.(3)
Eğer bir oyunlaştırma veya motivasyon kurgusunu tasarlarken oyuncu tiplerini önceden anlayabilirsek, kurgu içerisine ekleyeceklerimize karar vermede bize büyük kolaylık sağlayacaktır ve verdiğimiz kararların doğruluğunu artıracaktır.
Peki oyuncu tiplerini nasıl anlayabiliriz?
Oyuncu tiplerinin anlaşılabilmesi ile ilgili çeşitli testleri internette bulabilirsiniz. Örnek olması için https://matthewbarr.co.uk/bartle/ sitesinden bir örneği inceleyebilirisiniz.
Ben, oyunlaştırma tasarımlarında oyuncu karakterlerini anlamanın en etkili yolunun oyun kurgusunu test etme evresinde (playtest) hedef kitle davranışlarını analiz etmek olduğunu düşünüyorum. Playtestlerde oyuncuların oyun dinamiklerine verdikleri cevaplar ile oyunlaştırmanın ilerleyen kurgusunu da planlayabilirsiniz.
Örnek vermek gerekirse playtestler esnasında hedef kitlenizin çoğunluğunun sahip oldukları değerleri kaybetmekten sakındığını ve bunun için riske girmediklerini fark ettiniz. O halde hedef kitle için katil veya başaran karakterde olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda yarışma ve kazanma odaklı kurgular tasarlamak daha faydalı olacaktır.
Ayrıca Bartle’ın Oyuncu Tipleri ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak isterseniz, buradan 2012 yılında konu ile ilgili yaptığı bir konuşmayı izleyebilirsiniz.
(1) http://www.nickyee.com/daedalus/archives/001298.php?page=1
(2) http://mud.co.uk/richard/hcds.htm
(3) Gamification in Education: A Board Game Approach to Knowledge Acquisition, Bahar Taspinar, Werner Schmidt, Heidi Schuhbauer, Procedia Computer Science, Volume 99, 2016, Pages 103-104
Alper Berber
Oyunlaştırma Tasarımcısı
Akademisyen @Bilgi University
“Oyunlaştırma: Oynayarak Başarmak”nın Yazarı