Öte Evren (Metaverse)
Facebook kurucusu Mark Zuckerberg Facebook’un adını ve aslında temelde amacını değiştirdiğinden beri metaverse gündeme oturdu. Metaverse nedir? Zuckerberg neyi amaçlıyor? Oyunlaştırma nerede devreye girer? Gelin bu soruları cevaplamaya çalışalım.
Metaverse Nedir?
Metaverse kelime olarak meta (öte veya dönüşüm –metamorphosis- olarak da düşünebilirsiniz) ve –verse (universe yani evren) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Yani bildiğimiz fiziksel evrenin ötesi ya da evrenin dönüşmüş hali diyebiliriz.
Bu kelimeyi ilk olarak Neal Stephenson 1992 tarihli bilim-kurgu romanı “Snow Crash”te kullandı. Kitapta metaverse, artırılmış ve sanal gerçeklikle dolu çok uzun bir caddede insanların avatarlarıyla, özel gözlükler ve terminallerle yer aldığı bir evreni anlatıyor. Aslında bu kitap, daha sonra hepimizin bildiği ünlü Matrix serisinin de ilham aldığı bir roman.
Second Life
Aslında metaverse 1960lardan beri, bu isimle olmasa da film ve oyun sektörünün yaratmaya çalıştığı bir olgu. Bu çalışmalardan kuşkusuz en meşhuru 2003 yılında piyasaya sürülen Second Life. Second Life oyununda tam da metaverse’in amaçladığı şekilde sanal bir dünyada yaratılan avatarlarla ikinci bir hayat yaratılıyor oyuncular için. Gerçek hayatta yapabileceğiniz ya da yapamadığınız pek çok şeyi second life oyununda yapabiliyor olmak bu oyunun başarısını tetikleyen en önemli unsurlardan biri. Oyunlaştırmanın temelinde yer alan oyun öğelerinin (avatar, kişiselleştirme, oyun parası, koleksiyon, ticaret) çoğu zaten Second Life’ta dolayısıyla metaverse’te mevcut.
Metaverse konusu Second Life’tan sonra öylesine ciddiye alındı ki 2006 yılında bir summit düzenlendi. Bu summit sonucunda bir yol haritası ortaya çıktı. Detaylarına bu linkten ulaşabilirsiniz. https://metaverseroadmap.org/
Bu roadmap, kısaca şunu söylüyor: “ Metaverse internetin tamamının yerine geçmeyebilir fakat Web gibi çoğu insan tarafından en önemli kısmı olarak görülecektir.”
Facebook ve Meta
Peki Zuckerberg neden metaverse konusunu tekrar gündeme getirdi. Facebook aslında hala çok fazla sayıda kullanıcısı olmasına rağmen gençliği Youtube, Snapchat ve TikTok’a kaybediyor. Instagram hala güncelliğini korusa da asıl amiral gemisi Facebook artık demode olmaya başladı. Hatta belki de oldu. Facebook, rekabet yasaları gereği yeni firma alması da imkansız hale geldiği için, gençliği kendine çekecek yeni bir fikre sarılmış durumda.
oculus
Zuckerberg’in bu fikri daha önceden planladığını 2014 yılında Palmer Luckey’nin Oculus firmasını 2 milyar dolara aldığından anlayabiliriz. Oculus’tan sonra 6 tane daha VR-headset firması satın aldığının da altını çizmek lazım.
Facebook yani Meta, 2030 yılında 1 milyar kullanıcı hedefliyor. Bunun önünde 2 büyük zorluk var. Birincisi sosyal medya kullanıcılarının günde en az 3 saatini Meta’da geçirmeye ikna edilmesi gerekiyor. Bu yüzden çok çekici bir içerik üretilmesi lazım. Ayrıca tüm kullanıcıların VR-headset kullanması gerekiyor. Şu anda yaklaşık $299 fiyatı olan bu ürünlerin her eve girmesini bugün itibarıyla düşünmek hayal. Ancak Zuckerberg kendi ifadesiyle önümüzdeki yıllarda milyarlarca dolar kaybedeceğiz ama sonuçta başaracağız diyor.
Herşeye rağmen metaverse hayatımıza girmeye başladı bile. Dencentraland sanal dünyasında sanal bir arsa 2.43 milyon dolara satıldı. Nike Robox çevrimiçi oyun platformuyla anlaşarak Nikeland’i kurmaya başladı.
Jaron Larnier
Bu dönüşüm çok hızlı olacak gibi görünüyor. Ancak Sanal gerçekliğin babası kabul edilen Jaron Larnier, “Eğer metaverse’i Facebook benzeri bir iş modeliyle yürütürseniz bu insanlığı yok edebilir. Bunu öylesine söylemiyorum, son derece gerçekçi bir tahmin olarak insanlığın bunu atlatamayacağını söylüyorum” diyor.
Metaverse, oyun dünyası ve oyunlaştırma önümüzdeki dönemin en önemli gündem maddesi olmaya devam edecek gibi görünüyor.
Kaynaklar
- https://nypost.com/2021/11/25/digital-land-in-the-metaverse-sells-for-record-2-43m/
- https://www.entrepreneur.com/article/398619
- https://www.forbes.com/sites/abrambrown/2021/11/03/zuckerberg-facebook-metaverse-meta-virtual-reality-oculus/?sh=cf3ddb6b69fd
- https://metaverseroadmap.org/
Fırat İçmeli
Chief Gamification Officer @BrandNewGame Turkey