BrandNewGame Turkey

  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • TAKIM
    • REFERANSLAR
  • DANIŞMANLIK
  • KOÇLUK
  • PROJELER
  • EĞİTİMLER
    • FUNDAMENTALS OF GAMIFICATION
    • GAMIFICATION FOR HR
    • GAMIFICATION AWARENESS GAME
    • ENGAGEMENT WORKSHOP
    • GAMIFICATION EXPERT EMPOWERMENT PROGRAM
  • KAYNAKLAR
    • OYUNLAŞTIRMA KILAVUZU
    • GAMESTORM KILAVUZU
  • BLOG
  • GAMIFICATION ACADEMY
  • İLETİŞİM
  • Home
  • BLOG
  • Kategorilendirilmemiş
  • Çin’e Uzanan Futbol Tarihi
30 Ocak 2023

Çin’e Uzanan Futbol Tarihi

Çin’e Uzanan Futbol Tarihi

by kubilaykecin / Çarşamba, 14 Temmuz 2021 / Published in Kategorilendirilmemiş

Çin’e Uzanan Futbol Tarihi

Euro 2020 İtaly’nın kupayı kaldırması ile son buldu. Üstelik final maçı daha oynanmadan büyük heyecan yarattı. Çünkü futbol tarihi denildiği zaman İngiltere’nin bu tarih içinde çok özel bir yeri var. Buna rağmen ilginçtir ki İngiltere’nin milli takım olarak Avrupa müsabakalarında almış olduğu bir kupa da bulunmamakta.

İngiltere ve Futbol

Futbolun doğduğu yer İngiltere olarak bilinir. Ayrıca çoğunluk tarafından bu bilgi doğru kabul edilir. Futbolun beşiği olan ülkenin Avrupa’da bir kupa sahibi olmaması ilginçtir. Öte yandan futbolun beşiğinin İngiltere olduğu da ne kadar doğru? Aslında tartışmaya açık bir konu.

İngiltere ile futbolun yakın olmasının çeşitli sebepleri var.

Bu sebeplerden biri Orta Çağ’da İngiltere’de oynanan bir tür top oyunudur. Din adamı William Fitzstephen’in 1170 yılında yazdıkları o dönemin İngiltere’sinde oynanan futbolu anlatır. Bu kaynakta şehirdeki gençlerin akşam yemeğinden sonra dışarı çıkıp topla oyun oynadığını yazar. Ayrıca yetişkinlerin de keyifle bu gençleri oyun oynarken izlediklerinden bahseder. (1)

Orta Çağ’da Futbol

Ayrıca Orta Çağ’da oynanan futbol oyununun belli kuralları yoktu. Temel kurallar vardı. Bunlar aşağıdaki gibidir.

  • Adam öldürmek yasaktır. 
  • Top araçlarla taşınamaz.
  • Top bir çanta, poşet, ceket vs. içinde taşınamaz.
  • Mezarlıklar, kiliseler ve anıt bahçeler kesinlikle oyun sınırlarının dışındadır.
  • Akşam 10’dan sonra oynamak yasaktır.
  • Gol atmak için kale olarak kullanılan değirmen taşlarına topu üç kere çarptırmak gerekir.

Günümüzdeki futbola göre biraz farklı diyebiliriz. Hatta günümüz futbolundan farklı olarak bu futbol oyununda ayaktan daha çok eller kullanılıyordu. Zaman geçtikçe İngiltere’deki okullarda her okul futbol oynamak için kendi kurallarını koydu. Kimi okullar el ile oynamayı ağırlıklandırıyordu. Kimi okullar da ayak kullanmayı ve ileri doğru pas atmayı ağırlıklı olarak kullanıyordu.

Okullar arasındaki farklar kendi aralarında sağlıklı müsabakalar yapmalarına engel oluyordu. Sonuç olarak ortak bir kural dizisi oluşturmak için okullar bir araya geldi ve futbol federasyonunu kurdurlar. (2)

Laws of the Game adındaki kurallar dizisini belirlediler. Bu kurallar günümüzdeki futbola çok benzer kurallardı. Bu sayede futbol el ile oynanış şekliyle ragbiden ayrılmış oldu. (3)

Yani futbolu İngiltere ile yakın görmemizin sebeplerinden biri de İngiltere’nin ilk kuralları belirleyen ve bir federasyon kuran ülke olmasıdır. 

İngiltere futbola olan katkılarından dolayı takdiri hak ediyor. Öte yandan ayakla topa vurarak oyun oynama fikri sadece İngilizlerin aklına gelmiş olmamalı değil mi?

Farklı Toplumlarda Futbol Benzeri Oyunlar

Bir topun ayakla oynanması İngiltere’de ortaya çıkmadı tabii ki. Futbol tarihi pek çok medeniyeti kapsamaktadır.

Antik Yunan eserlerinde topla oynana kabartmalara rastlanır.

Antik Yunan’da Top Oyunu Kabartması

Romalılar’ın Harpatsum adında İngilizlerin Orta Çağ’da oynadıkları futbola benzer bir oyun oynadıkları bilinir. Hatta İngilizlerin futbol ile Romalıların İngiltere’yi işgal edince tanıştıkları söylenir.

Romalılar’ın Harpatsum Oyunu

Kaşgarlı Mahmut, Divanı Lugati’t-Türk isimli eserinde Türklerin Tepük adı verilen bir ayak topu oyunundan bahseder. (4)

Günümüzdeki futbola benzer bir oyunun ilk halini en eski uygarlıklardan biri olan Çin’de de görebilmekteyiz. Bu oyun günümüzdeki modern futbola çok benzer. Oyunun adı Cuju’dur.

Cuju

Cuju adındaki bu oyunun kökeni M.Ö. 3. yüzyıla gider. Bu oyunda el kullanmak yasaktır. Çin’in ünlü Han Hanlığı döneminde Cuju toplumun zengin ve elit zümresine kadar yayıldı. 

Tang Hanedanlığı zamanında kadın takımları kuruldu. Song Hanedanlığı sırasında Cuju ticari olarak da başarı sağlamaya başladı. Profesyonel Cuju oyuncuları vardı ve çok popülerlerdi. (5)

Cuju ile ilgili en önemli detay oyunun standartlaştırılması ve kurallarının belirlenmiş olmasaydı. Kurallar aşağıdaki gibiydi.

  • İki takımla oynanması
  • Oyun başlamadan önce yazı tura atışı yapmak
  • Oyuna başlama vuruşu ile başlamak
  • Taç atışı hariç topa el ile dokunmanın yasak olması

Günümüzdeki futboldan farklı olarak ortaya gerilmiş bir ağın ortasındaki delikten topu geçirdiğinizde puan alabiliyordunuz. Her takımın farklı bir kalesi yoktu. Dolayısıyla kaleci olarak bir pozisyon da bulunmamaktaydı.

FIFA tarafından da futbolun en eski atası olduğu kabul edilmiştir. (6)

Yani futbolun beşiği için İngiltere değil Çin dersek daha doğru demiş olabiliriz.

Daha ilginç bir bilgi ise bu futbolun atası Cuju Han Hanedanlığı tarafından popülerleştirilmeden önce Çin askerlerinin bir egzersiziydi. Daha önceki yazılarımızda ve videolarımızda bahsetmiştik. İlk oyunlaştırma örneklerini on binlerce yıl önce yaşayan atalarımız doğada av olmamak ve avını daha kolay avlamak amacıyla fiziksel özelliklerini geliştirmek için geliştirmişti. Koşu ve güreşe çok benzeyen oyunsal hareketlerdi bunlar.

Sonuç olarak Cuju’yu sunabileceğimiz güzel bir oyunlaştırma örneği olarak cebimize koyabiliriz.

Fotoğraflar

Orta Çağ’da Futbol – Kim Støvring Game ressembling football in the Middle Ages – https://www.flickr.com/photos/kimstovring/15487474359

Antik Yunan’da Top Oyunu Kabartması – National Archaeological Museum of Athens, Public domain, via Wikimedia Commons

Romalılar’ın Harpatsum Oyunu – Unknown authorUnknown author, Public domain, via Wikimedia Commons

Kapak fotoğrafı – ŞEREF YILMAZ ARŞİVİ 2013 – https://www.flickr.com/photos/amokachi14/10993721933

Kaynaklar

(1) “History of Football”. Spartacus Educational. – https://spartacus-educational.com/Fhistory.htm

(2) https://en.wikipedia.org/wiki/English_public_school_football_games#Association_football

(3) IFAB – Laws of the Game 20/21 (Sayfa 7) – https://digitalhub.fifa.com/m/5371a6dcc42fbb44/original/d6g1medsi8jrrd3e4imp-pdf.pdf

(4) Bed. Eğt. Spor Bil. Der. II (1997), 1: 54-62 TEPÜK FUTBOL MUDUR? XI. YÜZYIL TÜRK SPOR FAALİYETLERİNDEN “TEPÜK” OYUNUNUN MAHİYETİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA* İbrahim YILDIRAN (54)

(5) Cuju, archetype of modern game of football – https://www.chinadaily.com.cn/life/2010-06/15/content_11692278.htm

(6) https://web.archive.org/web/20130208013354/http://www.fifa.com/classicfootball/history/game/historygame1.html

 

 

Alper Berber
Oyunlaştırma Tasarımcısı ve Eğitmeni @BrandNewGame Turkey
Oyunlaştırma: Oynayarak Başarmak

0
  • Tweet
Tagged under: avrupa kupası, cuju, euro 2020, futbol, futbol tarihi, ingiltere, ingiltere italya maçı, ingiltere'de futbol

En Yeni Gönderiler

  • Kariyer Oyunlaştırması

    Kariyer planınızda karşılaştığınız engelleri aş...
  • albert-einstein

    Oyunlaştırmada Analiz

    Oyunlaştırmada Analiz “If I had an hour to solv...
  • Metaverse

    Öte Evren (Metaverse) Facebook kurucusu Mark Zu...

En Son Yorumlar

    Arşivler

    • Eylül 2022
    • Ağustos 2022
    • Aralık 2021
    • Ekim 2021
    • Eylül 2021
    • Ağustos 2021
    • Temmuz 2021
    • Haziran 2021
    • Şubat 2021
    • Ocak 2021
    • Aralık 2020
    • Ekim 2020
    • Eylül 2020
    • Ağustos 2020
    • Temmuz 2020
    • Haziran 2020
    • Nisan 2020
    • Mart 2020
    • Aralık 2019
    • Kasım 2019
    • Ekim 2019
    • Temmuz 2019
    • Mayıs 2019
    • Nisan 2019

    Featured Posts

    • Kariyer Oyunlaştırması

      0 comments
    • albert-einstein

      Oyunlaştırmada Analiz

      0 comments
    • Metaverse

      0 comments
    • squid game

      Squid Games

      0 comments
    • bir rozet türü: arma

      Bir Rozet Türü: Arma

      0 comments

    Son Yorumlar

      Archives

      • Eylül 2022
      • Ağustos 2022
      • Aralık 2021
      • Ekim 2021
      • Eylül 2021
      • Ağustos 2021
      • Temmuz 2021
      • Haziran 2021
      • Şubat 2021
      • Ocak 2021
      • Aralık 2020
      • Ekim 2020
      • Eylül 2020
      • Ağustos 2020
      • Temmuz 2020
      • Haziran 2020
      • Nisan 2020
      • Mart 2020
      • Aralık 2019
      • Kasım 2019
      • Ekim 2019
      • Temmuz 2019
      • Mayıs 2019
      • Nisan 2019

      Categories

      • Kategorilendirilmemiş
      • Posts
      • Technology

      Meta

      • Giriş
      • Yazı beslemesi
      • Yorum beslemesi
      • WordPress.org

      Recent Posts

      • Kariyer Oyunlaştırması

        Kariyer planınızda karşılaştığınız engelleri aş...
      • albert-einstein

        Oyunlaştırmada Analiz

        Oyunlaştırmada Analiz “If I had an hour to solv...
      • Metaverse

        Öte Evren (Metaverse) Facebook kurucusu Mark Zu...
      • squid game

        Squid Games

        Squid Games Netflix’te yayınlanan Güney Kore di...
      • bir rozet türü: arma

        Bir Rozet Türü: Arma

        Bir Rozet Türü: Arma En azından okuduğumuz okul...

      Tüm hakları saklıdır. Brand New Game Turkey sitede bulunan içeriklerde değişiklik yapma hakkına sahiptir.
      © 2019 | design by oguz.work

      TOP