Oyun Elementleri, Oyun Dizaynı ve Oyun Olmayan Çevreler

Oyunlaştırma tasarımında oyun elementleri, oyun dizaynı ve oyun olmayan çevreler nedir? Bu üç nokta neden önemli?

Oyun Elementleri

Oyun elementlerini, alet edevat çantası olarak düşünebiliriz. Gerektiğinde kullanılması gereken araçlar ve aletlerdir, bu çantanın içerisindekiler her zaman yanımızda taşınmalıdır. Element’in TDK’ya göre anlamı “Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılamayan veya bileşim yoluyla elde edilemeyen madde” demektir. Oyun elementlerinden bahsederken de, özellikleriyle bir araya gelerek oyunu oluşturan her bir yapıyı düşünebiliriz. Elementler oyuncuları oyunda tutur. Çok fazla sayıda oyun elementinden bahsedebiliriz. Ancak bu blog içerisinde size belli başlı olanlarından bahsedeceğim.

Çekişme

Bir oyunun ilginç olması için içerisinde çekişmeler barındırmalıdır. Çekişmelerin çeşitli formları vardır ve her zaman oyuncunun üzerinden gelmesi gereken bir vazifelerdir.

Çekişmeler, fiziksel bir vazife olabilir, başka oyuncularla karşılıklı bir çarpışma olabilir ve ya çözülmesi gereken bir bulmaca olarak da karşımıza çıkabilir.

İş Birliği Ya da Yarışma

İş birliği ortak hedef için farklı oyuncuların bir araya gelerek beraber hareket etmesidir. Şu an günümüzdeki geniş haritalı çok kişili oyunlarda karşımıza çıkan çoğu oyundaki elementlerden birisidir. Yarışma ise farklı oyuncuların bir şeyi elde etmek için birbirleri ile mücadele içerisinde girmesidir. İş birliğini gördüğümün geniş haritalı çok kişili oyunlarda yarışma unsuru ile iş birliği unsuru beraber kullanılabilmektedir.

Eski oyunlardan bu elementlere örnek verecek olursak: Final Fight yada Cadillacs and Dinosaurs gibi oyunlar iş birliğine örnektir.

Street Fighter ve Mortal Kombat gibi oyunlar ise yarışmaya örnek gösterilebilirler.

Strateji

Oyunlar, oyuncuların kendilerini özgür hissettikleri şekilde ve verilen imkanlar ile seçenekler karşısında tercihte bulunup, amaca ulaşmak için oyuncuların kendi yöntemlerini uygulamasına olanak sağlar.

Oyunlar oyuncunun strateji üreteceği farklı fırsatlar ve imkanlara da sahip olabilir. Bunlar  hayat gibi bütün planlarını yapsan da bir yerde farklı düşünmeni gerektirecek ve hızlı şekilde farklı stratejilerin uygulaman gereken durumların oluşturabilir.

Mesela futbol oyununda, takımın yıldız oyuncusunun maçın başında sakatlanması, takımın stratejisini etkiler. Bazı futbol maçlarında oyuncu değişikliği hakkı bitmiş bir takımın kalecisi kırmızı kart gördüğünde, takımdaki başka bir oyuncunun kaleye geçtiğini sık olmasa da görürüz. Farklı durumlar yaşandıkça farklı stratejiler üretmek kaçınılmazdır.

Tipik Örnek

Normal şartlarda içinde bulunmayacağınız bir dünya veya bir durumun örneklemesi yapılabilir. Ciddi oyunlarda ve oyunlaştırma tasarımlarında en çok kullanılan elementlerden birisidir.

BrandNewGame’in Hollandalı Nationale Nederlanden isimli sigorta şirketi için yaptığı ciddi oyunda bu elementi görüyoruz. Nationale Nederlanden, ING Bank ile ayrıldıktan sonra farklı bir kültür yaratıp, bunu şirket paydaşlarına özümsetmek için BrandNewGame’den bir oyun üretmesini istedi, BrandNewGame de “NN Values Challenge” isimli oyunu üretti.

NN Values Challenge, şirketin değerleriyle ilişkili olarak, şirket paydaşlarının davranışlarının hangi durumlarda nasıl olması gerektiği, oyunda simüle edilerek o durumları içerisindeymiş gibi hissettirip, uygulanması gereken doğru davranışlar öğretilmiştir.

Yukarıdaki örneklerde başlıca oyun elementlerinden bahsettim, ancak bunların haricinde başka oyun elementleri de bulunmaktadır. Başka bir yazımda bunlardan bahsedeceğim.

Oyun Tasarım Teknikleri

Oyunlaştırmanın tanımında incelememiz gereken diğer bir nokta da oyun tasarım teknikleridir. Oyunlar sadece elementlerden oluşmamakta. Oyun tasarımı, oyun gelişiminin alt kümelerinden biridir, oyun tasarımı daha geniş bakışa ihtiyaç duyuran alandır. Estetik ve görsel tasarımın, bir oyun ortaya çıkarmak için oyuncular ile oyuncular veya oyuncular ile oyun hedefleri arasında etkileşime destek olduğu noktadır.

Oyun Olmayan Alanlar

Oyunlaştırmanın tanımında incelenmesi gereken önemli üçüncü nokta oyun olmayan alanlardır. Oyun olmayan alanlar, iş projesi, eğitim, sağlık, kişisel gelişim, ebeveynlik, yeni bir alışkanlık edinme vb. gibi oyun olmayan her şeydir. Eğer çalıştığınız kurumun ulaşması gereken bir hedef için, var olan bir sorunun üzerinden gelmesi için, yeni bir şey öğrenmek ya da kişisel bir sonuca ulaşmak için tasarlanan şey oyuna benzeyebilir ama oyun değildir. Nike’ın uygulaması koşma eylemi üzerinden kullanıcılara sağlıklı olma hedefleri koyarak, oyunlaştırılmış tasarım içerisine çekmekte. Öte yandan, bu koşucular da tasarımı kullanmak için Nike markalı ayakkabılar satın almakta. Kullanıcı spor yapmak için motivasyon sahibi oluyor, firma ise ürününü satıyor. Her iki taraf için de kazan kazan durumu gerçekleşmekte.

Oyun olmayan alanlardan biri olarak da, annelerin çocuklarına, çocukların istemedikleri yemekleri yedirme durumudur. Burada hepimizin yaşadığı uçak oyunu devreye girer ve yemeği yeme doğrultusuna davranış değişikliği yaşarız.

Alper Berber
Oyunlaştırma Tasarımcısı ve Eğitmeni @BrandNewGame Turkey
Oyunlaştırma: Oynayarak Başarmak