VUCA Dünyasını Avantaja Çevirme
VUCA dünyası içinde yaşadığımız ve iş yaptığımız dünyayı tanımlayan bir kısaltmadır. Globalleşmenin, mobilizasyonun ve internetin hızla yayılması ile birlikte günümüz dünyasında çok hızlı değişimler gerçekleşmeye başladı. Bu hızlı değişimlerin iş dünyasının belirsizleşmesine ve öngörü yapabilmeyi zorlaştırdı. Dünyadaki bu hızlı değişim, belirsizlik, belirsizliğin etkisiyle karmaşıklık ve muallaklık ortay çıkıyor. Her geçen gün de artıyor. Bunun en iyi örneklerinden biri covid-19 pandemisidir.
Güçlü bir analiz ile en az hasarla çıkar ve belirsizliği avantaja çevirebiliriz. Bizler de oyunlaştırma projesi yaparken sürekli yaşadığımız VUCA durumunu ortadan kaldırmak ve doğru analizleri yapabilmek için lisanslı ürünümüz oyunlaştırılmış çözüm analiz frameworkü olan GameStorm’u geliştirdik.
GameStorm ile doğru analizi nasıl yaptığımıza geçmeden önce kısaca VUCA teriminin ne olduğunu anlatmakta fayda var.
VUCA
VUCA kelimesi 2000’lerin başında Amerikan ordusunun Afganistan’daki durumu anlatmak için bulduğu bir kısaltmadır. Artan globalleşme ve piyasaların hızlı dalgalanmaları ile birlikte bu söz iş dünyasında da kullanılmaya başlandı. Redigtion’un CEO’su Robert J. Gardner’in günümüz dünyasını VUCA terimi ile tanımlaması, kelimenin kullanımını bir hayli artırdı.
Nedir bu VUCA Dünyası?
Volatility (Değişkenlik): Volatility büyük hızla değişen ve beklenmedik şekilde etki yaratan durumlardır.
Uncertainty (Belirsizlik): Uncertainty yaşanan belirsizlik karşısında yöneticilerin öngörüde bulunup harekete geçme noktasında yaşadıkları zorluklardır.
Complexity (Karmaşıklık): Complexity yaşanan olayların beklenmedik etkiler yaratarak karmaşıklığı arttırmasını ve bu karmaşıklığın içerisinde neden – sonuç ilişkisinin kurulmasının zorlaşmasıdır.
Ambiguity (Muğlaklık): Ambiguity de aksiyon alınırken yararlanılan verilerin güvenilir ve net olmadığı için verilerin yoruma açık olmasıdır.
Uncertainty (Belirsizlik)
Bizler de bir oyunlaştırma tasarımı yapmadan önce çoğu zaman aynı durumla karşı karşıya kalıyoruz. Şirketler veya organizasyonlar bir oyunlaştırma projesi istediğini zaman genellikle istedikleri projenin amacı belirsizdir. Oyunlaştırma projelerine başlarken zaman hedefiniz net ve belirgin değilse projeniz büyük ihtimalle başarısız olacaktır.
Belirsizliği ortadan kaldırmak için uyguladığımız GameStorm’da doğru soruları sorarak hedefin net hale gelmesini sağlıyoruz.
Volatility (Değişkenlik)
Hedef netleştirildikten sonra bile hala proje için çok fazla değişken vardır. Oyunlaştırma insan ile ilgilidir. Bu sebeple var olan değişken olaylar veya durumlar projenin başarısız olmasına neden olabilir.
Bu nedenle oyunlaştırma projelerine başlarken önce net bir hedef belirlemeliyiz. Sonra da önümüzdeki engelleri belirlemeliyiz.
Engelleri belirledikten sonra engellere karşı yapılması gereken (engeli aşmak için) aksiyon/davranışları belirleriz. Sonrasında durdurulması gereken (durdurulması ile engelin ortadan kalkmasını sağlayacak) aksiyon/davranışları belirleriz. Bu noktada aksiyon/davranışları doğru şekilde belirlemek hayati önem taşımaktadır. Eğer yanlış aksiyon/davranış üzerine projeyi kurgularsak hedefe ulaşılması bir hayli zorlaşır.
Bizler de GameStorm ile engellerin altında yatan en alt davranış/aksiyonları belirliyoruz. Böylelikle değişkenlik yüzünden yaşanacak problemleri en aza indirgiyoruz.
Compleixty (Karmaşıklık)
Çoğu zaman organizasyonlar bir proje yaparken insan davranışlarını pek hesaba katmaz. Ancak insan faktörü süreç boyunca sonuca en büyük etki eden unsurdur.
İnsanlar karmaşık biyolojik canlılardır. Bu yüzden de hedef kitlenin beklenen davranışı/aksiyonu göstermemesinin alt nedenlerini doğru şekilde belirlemek gerekmektedir.
Bir oyunlaştırma projesinde de aksiyon/davranış konusunda neden – sonuç ilişkisini doğru kuramazsanız yapacağınız projenin başarısız olma ihtimali artacaktır. Bu sebeple GameStorm’u kullanarak bizim için en önemli olan (en hızlı etki edecek olan veya en çok değer katacak olan) aksiyon/davranışları belirleyerek önceliklendirerek veya potansiyel geri dönüşlerini hesaplıyoruz.
Ambiguity (Muğlaklık)
Birçok şirkette gerçekleşen projeler, değişimler veya herhangi bir olay genellikle tepeden inme bir emir şeklinde gelir ve herkesin uyması beklenir. Fakat, bu tepeden inen emirler her zaman sorunun çözümü olmayabilir. Sadece yöneticilerden alınan bilgilerle (verilerle) yapılan projeler için yeterli veri sağlayamayabilir ve bazı noktalar muğlak kalabilir. Bu yüzden de bir proje yapacağımız zaman aldığımız verilerin güvenilirliğini arttırmak için hedef kitlenin de analiz aşamasında bizlerle olmasını isteriz. Böylelikle hedef kitleden direkt bilgi alarak daha doğru analizi süreci geçirebiliriz.
Bizler de bir oyunlaştırma projesi yaparken VUCA’nın bütün unsurlarını aslında birer birer yaşayarak onları GameStorm analizi ile başarılı şekilde aşmaya çalışıyoruz. Ancak GameStorm sadece oyunlaştırma projelerinden önce değil, aynı zamanda şirketler tarafından belirli aralıklarla VUCA dünyasında daha öngörülü olabilmek için de kullanılmaktadır.
Adım adım oyunlaştırma projesi yaparak GameStorm’u deneyimlemek için uluslararası sertifikalı Fundamentals of Gamification eğitimimize katılabilirsiniz.
Kubilay Kecin
Oyunlaştırma Tasarımcısı ve Eğitmeni @BrandNewGame Turkey
Gönüllü @Gamification Turkey