Geri Bildirim Kültürü
Geri bildirim oyunlar ve oyunlaştırma için ne kadar önemliyse kurumlar için de o kadar önemlidir. Fakat oyunlar ve kurumların geri bildirim sistemleri arasında büyük bir fark vardır. Geri bildirimler verme konusunda oyunlar hızlı, açık ve nettir. Kurumlarda ise durum tam tersidir. Birçok kurum, güçlü geri bildirim kültürü oluşturmak istese de bunu başaramamaktadır.
Geri bildirim kültürünü organizasyonlarına başarılı şekilde uyguladığını düşünen birçok kurum bile zaman zaman sorun yaşayabilmektedir. Özellikle yapıcı geri bildirim vermek neredeyse imkansızdır. Fakat oyun ve oyunlaştırma oyunculara çok fazla yapıcı geri bildirim verilmektedir. Fakat kişiler yapıcı geri bildirim alsalar bile oyuna veya oyunlaştırmaya küsmemektedir. Kurumlarda ise bu durum tam tersidir. Yapıcı geri bildirim alan çoğu kişinin motivasyonu düşmektedir. Hatta kendisine geri bildirim veren kişiye karşı olumsuz bir tutum sergilemeye başlamaktadır.
Peki oyun tasarımında kişiyi yıldırmadan güçlü geri bildirim kültürü nasıl yaratılmıştır?
Oyun tasarımında geri bildirim kültürünün güçlü olmasının en önemli nedenleri; hızlı, açık ve yeterli miktarda geri bildirim olmasıdır.
Hızlı Geri Bildirim
Oyunlarda veya oyunlaştırmada, oyuncuların bir sonraki seviyeye geçebilmek için oyun kurgusunun kurallarına uyarak doğru aksiyonları alması gerekmektedir. Oyuncunun üst seviyeye geçebilmesini destekleyen en etkili oyun mekaniği de anında geri bildirimlerdir. Hızlı geri bildirim sayesinde oyuncu neyi doğru neyi yanlış yaptığını anında görme/bilme şansı yakalamaktadır. Fakat Kurumlarda ise durum tam tersidir. Geri bildirimler genellikle yavaştır.
Zaman geçtikçe yapılan davranış unutulmaya yüz tutmaktadır. Bu yüzden de verilen geri bildirimin değeri zaman geçtikçe azalmaktadır. Kişi doğru veya yanlış davranışı tam olarak nerede yaptığını öğrenemeyebilir ve bu durum verilen geri bildirimin değerini kaybetmesine sebep olur.
Geri bildirimi hızlı şekilde verip faydasını yitirme ihtimalinin önüne geçilmelidir.
Oyunlarda Hızlı Geri Bildirim Örneği
Super Mario oyununun geri bildirim sistemi üzerinden düşünecek olursak; Mario Gombaa’lara (yürüyen kahverengi mantarlar) çarptığı zaman anında can kaybederek bölüm başına döner. Oyun, yapılan hareketin yanlış olduğunu hızlı şekilde belirterek oyuncuyu bölüm başına atar ve aynı hatayı tekrarladığı takdirde hedefinden (prensesi kurtarmak) uzaklaştırılacağını belirtir.
Mario Gombaa’ya çarparak can kaybediyor
Açık ve Şeffaf Geri Bildirim
Oyun tasarımında verilen geri bildirimler yapılan aksiyona karşı hızlı bir şekilde verildiği için açık ve şeffaftır. Verilen geri bildirimin hangi davranışa verildiği anlaşılır. Doğru veya yanlış aksiyonu yaptığınız durumda aksiyonun sonuçlarını size açık şekilde gösterilmektedir. Böylelikle oyuncunun kafa karışıklığı yaşamasının önüne geçilerek açık ve şeffaf bir şekilde geri bildirim verilmektedir.
Şirketlerde geri bildirimler çoğu zaman açık ve şeffaf değildir. Kişiler geri bildirim verdiği kişinin söyledikleri yüzünden kendisine karşı olumsuz bir tutum sergileyeceğine inanırlar. Bu yüzden insanlar yapıcı geri bildirim verecekleri zaman düşüncelerini dolaylı yoldan anlatmayı tercih etmektedir. Bu durum verilen geri bildirimi karmaşık hale getirerek yanlış anlaşılmasına neden olabilir.
Geri bildirimleri açık ve şeffaf şekilde vererek kafa karışıklığının önüne geçilmelidir.
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî: “Sen ne söylersen söyle, söylediğin, karşındakinin anladığı kadardır.”
Oyunlarda Hızlı ve Şeffaf Geri Bildirim Örneği
Super Mario oyunundan düşünmeye devam edersek; Mario Gombaa’ya çarptığı zaman sağ üst köşede olan canlarından bir tanesini kaybederek başa döner. Oyun, aksiyonunuzun yanlış olduğunu size açık şekilde gösterir ve bunu yapmaya devam ederseniz canlarınızın tükeneceğini ve hedefinize gidemeyeceğinizi belirtir.
Super Mario
Yeterli Miktarda Geri Bildirim
Oyun ve oyunlaştırma kurgularında çok farklı aksiyon seçenekleri ve her birinin farklı sonuçları vardır. Bu yüzden de oyun tasarımında oyuncunun kafasını karıştırmamak adına sadece yaptığı aksiyon hakkında spesific şekilde geri bildirim verilir. Sistem oyuncuya gelecekte yanlış aksiyon yapma ihtimaline karşı veya geçmişte yaptığı bir hata ile ilgili geri bildirim vermemektedir.
Şirketlerde ise geri bildirim verilirken genelde kişilerin geçmişte yaptığı veya gelecekte yapma ihtimali olan davranışları da göz önüne alınarak geri bildirim verilmektedir. Başka konulara değinerek verilen geri bildirim bir süre sonra kişide kafa karışıklığı oluşmasına sebep olabilir.
Geri bildirim verilirken sadece geri bildirim verilen konuya odaklanılmalıdır. Böylelikle kişinin kafa karışıklığı yaşamasının önüne geçilmelidir.
Yeterli Miktarda Geri Bildirim Örneği
Tekrardan Super Mario’dan düşünürsek, oyun siz Gombaa’ya çarptığınız zaman size sadece Gombaa’ya karşı yanlış bir aksiyon yaptığınıza dair bir geri bildirim verir. Koopa Troopa’ya (kaplumbağa) çarparsanız can kaybederek bölüm başına dönersiniz gibi bir geri bildirim vermez. Sadece yaptığınız aksiyonun sonucu olan geri bildirimi vererek oyuncunun kafasını karıştırmamaktadır.
Mario ve Koopa Troopa
Sizler de kurumlarınızda oyun ve oyunlaştırma tasarımında kullanılan geri bildirim sisteminden yararlanarak hızlı, açık ve yeterli miktarda verilen oyunlaştırılmış geri bildirim sistemi kurgulayabilirsiniz.
Geri bildirim sistemi için oyunlardan nasıl yararlanacağını öğrenmek için Fundamentals of Gamification eğitimimize katılabilir, bloglarımıza göz atabilirsiniz.
Kubilay Kecin
Oyunlaştırma Tasarımcısı ve Eğitmeni @BrandNewGame Turkey
Gönüllü @Gamification Turkey