Hofstede’nin Kültürel Boyutları
İş yaptığımız ve yaşadığımız dünya önceden küçük ve lokaldi. İnternetin icadı ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte iş yaptığımız ve yaşadığımız dünya lokallikten uzaklaştı. Global (globalization) bir hal aldı.
Küreselleşme sayesinde artık birçok şirket farklı kültürlerden gelen insanları bünyesinde barındırıyor. Kültürel çeşitliliğin bu kadar yüksek olduğu ortamlarda da iş yapış şekillerimizi de tasarlarken kültürel farklılıkları göz önüne alarak şekillendirmemiz gerekiyor.
Profesör Greet Hofstede 1967 ve 1973 yılları arasında IBM bünyesinde toplanan verileri analiz etti. Bu bilgiler ile iş yerlerindeki farklı kültürlerin etkilerini araştıran kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdi.
Yaptığı çalışma sonucunda kültürel değerlerin davranışları nasıl etkilediğini ve o kültürden etkilenmiş bireylerin belirli davranışları göstermesine sebep olan dört tane Kültürel Boyut belirledi.
Hofstede’nin Kültürel Boyutları
- Güce Uzaklık Endeksi (Power Distance Index (PDI))
Farklı güç seviyelerindeki bireyler arasındaki ayrımın ne derece olduğunu gösterir. *
- Güce Uzaklık Endeksi yüksek ise seviyeler arası mesafe fazladır. Bu yüzden alt seviyeler üst seviyeler ile mücadeleye girmez.
- Güce Uzaklık Endeksi düşük olan ülkelerde ise seviyeler arası mesafe yoktur.
Bireysellik ve Kollektivizm (Individualism versus Collectivism (IDV))
Topluma bireylerin ne kadar dahil olduğunu ölçmek için kullanılır.**
- Bireysellik’in yüksek olduğu toplumlarda birey kendi menfaat ve hedeflerini toplumunkilerden önde tutar.
- Kollektivizm’in yüksek olduğu toplumlarda, toplumsal menfaat ve hedefler bireysel menfaat ve hedeflerden daha önemlidir.
Belirsizlikten Kaçınma Endeksi (Uncertainty Avoidance Index (UAI))
Belirsizliğin ve muğlaklığın karşısında bireylerin ne kadar dirençli olduğu ile alakalıdır.**
- Belirsizlikten Kaçınma Endeksi yüksek toplumlarda birey belirsizlikten kaçınarak her duruma karşı kuralların konulmasını ister.
- Belirsizlikten Kaçınma Endeksi düşük toplumlarda belirsizlik yaşamın bir parçasıdır. Bu yüzden belirsizlik durumlarında birey daha rahat ve esnek davranabilir.
Maskülinite ve Feminenlik (Masculinity versus Femininity (MAS))
Cinsiyetler arası rollerin duygusal olarak nasıl dağıtıldığı ile alakalıdır.**
- Maskülinite’nin yüksek olduğu toplumlarda bireyin motivasyonunu rekabet ve başarı sağlar. Özellikle bireyler materyalist başarılara odaklanır.
- Feminenli’nin yüksek olduğu toplumlarda bireyler daha çok hayat kalitesi ve ilişkiler üzerine odaklanır.
Daha sonra Hofstede, çalışanların uzun ve kısa dönem motivasyonlarını da beşinci boyut olarak eklemiştir.** 5. Boyut;
Uzun Dönem Odaklılığı ve Kısa Dönem Odaklılığı (Long Term Orientation versus Short Term Normative Orientation (LTO))
Toplumların beklentilerini, hedeflerini ve planlarını uzun veya kısa vadeli sürelere göre yapması ile alakalıdır.**
- Uzun Dönem Odaklılığı yüksek olan toplumlarda bireyler yatırım yapmaya ve tutumlu olmaya meyillidir. İstikrarlı ve dikkatli çalışmaya odaklanırlar.
- Kısa Dönem Odaklılığın yüksek olduğu toplumlarda bireyler daha çok hayat kalitesi ve ilişkiler üzerine odaklanır.
2010 yılında Hofstede “Kültürler ve Kurumlar : Zihnin Yazılımı” (Cultures and Organizations: Software of the Mind) adlı kitabında 6. boyutu eklemiştir.** Bu;
Heveslilik ve Kısıtlılık (Indulgence versus Restraint (IND))
Toplum üyelerinin isteklerini ve heveslerini ne kadar kontrol altında tutabildikleri ile alakalıdır.**
- Heveslilik oranı yüksek olan toplumlarda bireyler hayattan zevk almaya meyillidir ve eğlence odaklı tutkularını özgürce gerçekleştirebilirler.
- Kısıtlılık oranı yüksek olan toplumlarda ise bireylerin istekleri ve hevesleri sosyal normlar tarafından baskılanır.
Bir oyunlaştırma projesi geliştirdiğiniz süreçte oluşturacağınız kurgunun hedef kitleniz kültürel yapısına uygun olması önemlidir. Bu yüzden hedef kitlenizin kültürel yapısına ve özelliklerine hakim olmanız gerekmektedir.
Hofstede’in Kültürel Boyutları modeli hedef kitle analizi sırasında yararlanabileceğiniz iyi bir çerçevedir.
İlk başta hedef kitlenizin 6 Kültürel Model’e göre hangisine/hangilerine daha yakın olduğunu tespit etmeniz gerekmektedir. Böylelikle oluşturacağınız kurgunun motivasyon unsurlarını daha doğru şekilde belirleyebilirsiniz.
Unutmamak gerekir ki Hofstede’nin Kültürel Boyutları çalışması bireyler üzerinden değil ülkeleri birbirinden ayıran durumlar üzerinden geliştirilmiştir.
Hofstede’in Kültürel Boyutları ile Örnek Oyunlaştırma Kurgular
Belirsizlikten Kaçınma Endeksi
Hedef kitleniz Belirsizlikten Kaçınma Endeksi düşük ise oluşturacağınız oyunlaştırma kurgusunda oyuncu serüvenini biraz daha belirsiz bırakabilirsiniz. Bu hedef kitlenizi demotive etmeyecektir. Çünkü belirsizlik hedef kitlenizin yaşamının bir parçasıdır ve çevik davranmaya alışkınlardır.
Fakat hedef kitlenizin Belirsizlikten Kaçınma Endeski yüksek ise oyuncu serüveni sırasında olacakları belirsiz bırakırsanız hedef kitleniz bu durum karşısında kaygılanmaya başlayacaktır. Bireyler belirsizlikten kaçınmaya çalışırkende oyunlaştırmaya karşı olan motivasyonlarını kaybedecektir.
Uzun Dönem Odaklılığı ve Kısa Dönem Odaklılığı
Eğer hedef kitleniz Uzun Dönem Odaklılığı yüksek olan bir toplum ise oyuncunun elde edeceği kazancı serüvene yayarak kitlenizi belirli bir akışta tutabilirsiniz.
Hedef kitlenizin Kısa Dönem Odaklılığı yüksek ise oyuncular yaptıkları davranışların karşılıklarını çok daha hızlı elde etmek isteyecektir. Çünkü bireyler hızlı kazanıma ve harcamaya daha yatkındır.
Sizde oyunlaştırma tasarımında Hofstede’nin kültürel boyutları’na dikkat ederek bir oyunlaştırma projesinin nasıl geliştirildiğini deneyimlemek istiyorsanız uluslararası sertifikalı Fundamentals of Gamification eğitimimize katılabilirsiniz. Eğitim ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
Diğer Kaynaklar:
https://www.hofstede-insights.com/models/national-culture/
Kubilay Kecin
Oyunlaştırma Tasarımcısı ve Eğitmeni @BrandNewGame Turkey
Gönüllü @Gamification Turkey