İnsan Kaynaklarında Çevikliği Destekleyin – II
Bir önceki yazımızda İnsan Kaynaklarında Çevikliği (Agile) Destekleyin – I’de bahsedip, çevik dönüşüm sırasında sorumluluğu ufak adımlarla takım içerisinde nasıl paylaşabileceğinize değinmiştik. Bu serinin amacı çevik dönüşüm sırasında çalışan bağlılığının (engagement) artırmasına yardımcı olacak basit ve hızla uygulanan oyunlaştırma fikirlerini aktarmaktır. Şeffaflığı arttırmak bizi amacımıza yaklaştıracaktır.
Şeffaflığı Arttırmak
Bu yazımızda ise insan kaynaklarında şeffaflığı arttırmak için görselleştirmeden (visualization) nasıl yararlanabileceğiniz ile ilgili iki farklı öneri paylaşacağız. Şeffaflık Agile çalışma yönteminin temel yapı taşlarındandır. Şeffaflığı arttırmak için yapabileceğiniz en kolay şeylerden biri de görselleştirme kullanarak her şeyi görünür kılmaktır.
Agile pratiklerinde şeffaflığı arttırmak için zaten çeşitli görselleştirme araçları kullanılmaktadır. Mesela Kanban ve Scrum tahtaları. Yazıda Scrum veya Kanban tahtalarını farklı görsel yöntemler kullanarak nasıl geliştirebileceğinizden ve insanları sürece nasıl daha bağlı (engage) hale getirebileceğinizden bahsedeceğiz.
Birçok nesneyi ilk görsel olarak tanırız ve beynimize kodlarız. Aynı zamanda birçok canlı/nesne önce görsel olarak dikkatimizi çeker. Bu yüzden de departman/şirket içi şeffaflığı var etmek için visualization çok işimize yarayacaktır. (Hızlı şekilde dikkatimizi çeker, ilerleyiş/işleyiş hakkında bilgi sahibi oluruz.)
Oyunlar da görsellerden en çok yararlanan yapılardandır. Oyun oynamak bir çembere girmek gibidir. Oyunlar ilk olarak bizi görsel açıdan cezbeder. Sonra oyunun içerisindeki amaç hoşumuza gider. Biz o amaca ulaşmaya çalışırken oyun içerisinde kendi stratejimizi geliştiririz. Her zaman için bizi ilk cezbeden nokta görselliktir.
Oyun görselleri oyuncu bağlılığını sürdürmek için de kullanır. Size oyunların bunu nasıl yaptığından bahsederek kendi Agile dönüşümünüzde yararlanabileceğiniz yerler ile ilgili bilgi vermeye çalışacağız.
Oyun, Görsellik ve Bağlılık
Avatar Konsepti
Oyunların görsellikten en çok yararlandığı yerlerden biri de avatarlardır. Oyuncular kendi avatarlarını yaratır ve sürekli olarak avatarlarının görselliğini geliştirirler. Bunu gelişim için oyun içerisine emek veya para yatırımı yapar. Yatırımlarının karşılığı olarak elde ettikleri oyun parası/altını/kristali ile oyun içi satın almalarla karakterinin görünüşlerini güçlendirirler.
Son dönemde oyunların para kazandığı noktalardan biri de oyuncuların avatarlarının görsellini geliştirmeye yönelik yaptıkları para yatırımlarıdır. ( Örnek: Oyunda karaktere kıyafet alma, kıyafetin rengini değiştirme vb.) Görselliğe insanlar tarafından bu kadar önem verilmesinin sebeplerinden biri de kişinin kendi yansımasını veya olmak istediği karakterlerden birini sanal dünyada hayata geçirmesidir.
Dönüşüm sırasında sizler de avatar etkisini kullanarak takımların duygusal bağ kurmalarına yardımcı olabilirsiniz.
Uygulama Pratiği
Bunu kısa bir örnekle açıklarsak daha net olacağını düşünüyorum. Dönüşümde oluşturduğunuz her takıma birer avatarı atayabilirsiniz. Oluşturduğunuz avatarlar zaman içerisinde gelişime açık olmalıdır. Takımlar veya organizasyonlar kriterleri tamamlar ve avatarlarını güçlendirir. Örnek kriter olarak Scrum veya Kanban tahtasında tamamlanan her iş karşılığında takımla bir X kazanabilir ve bu kazancını avatarını güçlendirmek için kullanabilir.
Takımların avatarlarını güçlendirmek için belirleyeceğiniz kriterler tamamen size kalmıştır. Bu tamamlanan iş (task) başına da olabilir. Takımın kendi koyduğu hedefe ulaştığında elde edeceği bir X’de olabilir. İletişimin güçlü olduğu durumlarda ise Scrum Master’ı ile takım bir anlaşma yapabilir. Anlaşma kriterleri yerine getirildiği takdirde takım avatarına istediği bir geliştirme uygulayabilir.
Şirkette kullandığınız avatar konsepti süper kahramanlardan oluşabilir. Her işin bitirilmesi veya Y kriteri yerine getirildiğinde takıma avatarını güçlendirmek için 4 tane X sağlasın. (İşin/kriterin boyutu ilk aşamada önemli değil.) Takım kendi süper kahramanına kıyafet almak veya süper güç almak için 10X’e ihtiyacı olsun. Böylelikle takımın istediği kıyafete/süper güce ulaşabilmesi için 3 tane iş bitirmiş olması gerekiyor. Bu süreci sürekli ilerleyen/gelişen bir hale getirebilirsiniz. Hatta takımların kahramanlarına özel süper kahraman kartları bile geliştirebilirsiniz.
Bu örneğin uygulanabilmesi içinde tasarımcılardan yardım alabilirsiniz. Herkesin eşit başlayacağı şekilde (güçsüz ve özel bir kıyafeti olmayan süper kahramanlar) takımların avatarlarını oluşturabilirsiniz. Takımlar ilerledikçe avatarlarına ekleme yapıp geliştirebilirler. (Belki takımlar kendi X-Men takımlarını kurmak ister. 🙂 )
Avatar görselleri herkesin görebileceği bir yerde olmalıdır.(Takımın tahtasının sol üstünde, dijital ortamda takımın isminin yanında vb.)
Not: Unutulmaması gerekiyor ki buradaki amaç en güçlü avatarı yaratmak değil takımların işleri bitirdikçe eğlenceli şekilde geliştirebilecekleri rekabet oluşturmayan bir avatar konsepti yaratmaktır. Avatar konsepti süper kahraman yerine, çizgi film karakterleri veya orta çağ karakterleri gibi çok çeşitli şeyler de olabilir. Hedef kitlenize göre konsepti geliştirmeniz sağlıklı olacaktır.
Böylelikle iş çıktılarının sıklığını farklı bir görsellikle de ifade etmiş olursunuz.
Arka Plan Renk Konsepti
Kullanabileceğiniz ikinci yöntem ise Nike Run Club’ın da kullandığı arka plan rengi. Nike Run Club’da belli mesafeleri (challenge) aştıkça uygulamada arka plan rengi değişmektedir. (0 – 50 KM Sarı, 50 – 250 KM Turuncu, 250 – 1000 KM Yeşil, 1000 – 2500 KM Mavi vb.) Nike Run Club burada ne kadar iyi veya ne kadar hızlı koştuğumuzu değil koşu için aslında ne kadar emek ve zaman harcadığımızı farklı bir görsellikle bize gösteriyor. Sizler de takımların tahta renklerini, post-it renklerini veya kullandıkları farklı görsellerin renklerini Nike örneğindeki gibi farklılaştırabilirler. Mesela Agile’dan yararlandıkları düre bazında gibi. Seçeceğiniz kriterler kurum kültürüne ve takım profiline göre değişiklik gösterecektir.
Uygulama Pratiği
0 – 6 aylık takımlar sarı, 6 – 12 aylık takımlar turuncu gibi düşünebilirsiniz.
Böylelikle aslında takımların Agile çalışma yöntemini ne zamandır uyguladığını ve hangi takımın daha tecrübeli olabileceği gibi konuları daha şeffaf hale getirebilirsiniz.
Son olarak söylemeliyim ki burada anlatılanlar her takımda, her kültürde çalışmayabilir. Amacımız şeffaflığı arttırmak için oyunlaştırmayı ve görselleştirmeyi kullanarak nasıl bağlılık (engagement) yaratabileceğiniz ile ilgili sizlere farklı bir bakış açısı kazandırmaya çalışmaktır. Aklınıza farklı uygulama şekilleri de gelecektir ve onları kullanabilirsiniz. Önemli olan hedef kitlenizi motive edecek şekilde geliştirmeniz/kullanmanız.
Uygulama esnasında aklınıza takılan konular olursa aşağıdaki mail adreslerinden bize her zaman ulaşabilirsiniz.
Kubilay Kecin
Oyunlaştırma Tasarımcısı ve Eğitmeni @BrandNewGame Turkey
Gönüllü @Gamification Turkey